کد مطلب:34623 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:17

گنجینه پرسمان » اعتقادات

امام علي (ع) چگونه مظهر «ولايت» خداوند است؟

«وليّ» از اسماي فعلي خداوند است؛ چنان كه قرآن ميفرمايد «و هو الذي ينزّل الغيث من بعد ما قنطوا و ينشر رحمته و هو الوليّ الحميد» شورا/28؛ [خداي سبحان، پس از يأس همگان، باران را نازل ميكند و رحمت خويش را ميگستراند و تنها او سرپرست و ولي است.]



همچنين در جاي ديگر ميفرمايد «انّ ولّيي الله الذي نزّل الكتاب و هو يتولّي الصّالحين» اعراف/196؛ [سرپرست من، خدائي است كه قرآن را نازل كرد و او دوستدار شايستگان است.]



ولايت، خواه تكويني يا تشريعي، مانند ساير اوصاف فعلي خداي سبحان؛ تنها از آن اوست و هيچ كس در آن شريك نيست؛ چون نظام تكوين و تشريع همه به دست خداي سبحان است؛ ليكن چون «وليّ» از اسماي فعلي خداوند است، مظهر طلب ميكند. ار اينرو، قرآن كريم با وجود حصر ولايت در خداي سبحان، از ولايت غير او نيز سخن به ميان آورده است؛ يعني برخي به جايي ميرسند كه مظهر ولايت خداي سبحان ميشوند.



ترديدي نيست كه مظاهر ولايت، مراتب مختلف دارند و مظهر اتّم و اكمل اين اسم شريف، صاحب «ولايت كلّيه» يعني اميرالمؤمنين (ع) است. آن حضرت (ع) در تكوين و تشريع، مظهر ولايت اتمّ خداي سبحان است. از اينرو، در كاينات تصرف ميكند و قواي زميني و آسماني را زير تسخير و سلطه خويش دارد.



قرآن كريم در آيه «انّما وليّكم الله و رسوله و الذين آمنوا الذين يقيمونَ الصلوةَ و يؤتون الزكوة وهم راكعون» مائده/55 به ولايت تكويني و تشريعي اميرالمؤمنين (ع) تصريح كرده است؛ زيرا اوّلاً عالمان شيعه و سنّي ، اتفاق دارند كه اين آيه در شأن آن حضرت (ع) نازل شده است. ثانياً ولايت در اين آيه، اعمّ از ولايت تكويني و تشريعي است.



قرآن كريم درباره ولايت تكويني « آصف بن برخيا ( وزير حضرت سليمان (سلام الله عليه)) ميفرمايد «قال الذي عنده علم من الكتاب أنا اتيك به قبل أن يرتدّ اليك طرفك فلمّا راه مستقرّاً عنده قال هذا من فضل ربّي...» نمل/40؛ [كسي كه دانشي از كتاب داشت، گفت پيش از آن كه چشم بر هم زني، آن را( تخت بلقيس، ملكه سبأ) نزد تو خواهم آورد.]



اين آيه، كرامتي بالاتر از «طيّ الارض» را براي غير پيامبر بيان كرده است كه منشأ آن، معرفت او به كتاب بوده است.



شكي نيست كه بالاتر از اينگونه ولايتها، براي حضرت علي(ع) ثابت است؛ زيرا آصف بن برخيا تنها علمي از كتاب داشت، ولي آن حضرت به همه كتاب آگاه بود. از اين رو حوزه تصرف او وسيعتر است.



دليل علم حضرت علي (ع) به همه كتاب، اين آيه است «ويقول الذين كفروا لست مرسلاُ قل كفي بالله شهيداً بيني و بينكم و من عنده علم الكتاب» رعد/43؛ چون در اين آيه براي منكرين رسالت پيامبر اكرم (ص)، دو شاهد اقامه شده است شهادت خداي سبحان كه والاترين شهادتهاست و شهادت كسي كه نزد او علم كتاب است كه در روايات اهل بيت (ع) بر اميرالمؤمنين (ع) تطبيق شده است؛ چنان كه امام صادق (ع) ميفرمايد «الذي عنده علم الكتاب هو أميرالمؤمنين(ع)»؛ [آن كسي كه علم كتاب نزد او بود، اميرالمؤمنين (ع) است].



آنگاه از حضرت پرسيدند آيا كسي كه نزد او علمي از كتاب بود، اعلم است يا كسي كه علم كتاب را داشت؟ حضرت پاسخ دادند «ما كان علم الذي عنده علم من الكتاب عند الذي عنده علم الكتاب الّا بقدر ما تأخذ البعوضة بجناحها من ماء البحر» (تفسير قمي، 1/367)؛ دانش كسي كه صاحب علمي از كتاب بود، نسب به علم اميرالمؤمنين (ع) ، مانند مقدار آبي است كه پشه از دريا با بالهاي خود حمل ميكند.



بديهي است كه با چنين مقام و الايي، آن حضرت (ع) نه تنها بر ملك سيطره دارد و قطب آن ميباشد «أنّ محلّي منها محلّ القطب من الرّحي» (نهج البلاغه/خطبه 3)، بلكه ملكوت نيز بر قطب حضرتش دور ميزند و برآن استوار و بدان پايدار است.



-----------------------------------------------------------------------------

---

آية الله جوادي آملي


علي(ع) مظهر اسماي حُسناي الاهي